NA DANAŠNJI DAN ROĐEN I PREMINUO POMPEJ VELIKI

29. rujna 106. godine pr. Kr., u Rimu je rođen rimski vojskovođa i trijumvir Pompej Veliki (punim imenom Gnej Pompej Veliki (lat. Gnaeus Pompeius Magnus)), te je na današnji dan i preminuo 48. godine pr. Kr. u Peluziju (antički grad u tadašnjem Donjem Egiptu).

Pompej je bio jedan od najpoznatijih rimskih vojskovođa i političara kasne Rimske Republike. Istaknuo se u ranim godinama kao uspješan vojskovođa, stekavši nadimak "Magnus" (Veliki) zbog svojih vojnih pobjeda, osobito protiv pirata na Mediteranu i u ratovima na Istoku, gdje je proširio rimske teritorije.

Njegova politička moć dodatno je učvršćena formiranjem Prvog trijumvirata 60. godine pr. Kr., saveza s Julijem Cezarom i Markom Licinijem Krasom. Ovaj neformalni savez imao je za cilj stabilizirati Rimski Senat i podijeliti političku moć među trojicom najmoćnijih ljudi Rima.

Međutim, odnosi s Cezarom ubrzo su se pogoršali, osobito nakon smrti Krasa i Pompejeve supruge Julije, Cezarove kćeri, koja je bila ključan faktor u održavanju saveza. Do sukoba je došlo kada je Pompej, podržan od Senata, stao na stranu optimata protiv Cezara, koji je tražio veće političke ovlasti.

Građanski rat između Cezara i Pompeja kulminirao je u bitci kod Farsala 48. pr. Kr., gdje je Pompejeva vojska doživjela težak poraz. Nakon toga, Pompej je pobjegao u Egipat, nadajući se podršci tamošnjeg faraona. Međutim, faraon Ptolemej XIII., u želji da pridobije Cezarovu naklonost, izdao je Pompeja i naredio njegovo ubojstvo. Pompej je ubijen odmah po dolasku na egipatsku obalu, čime je završila karijera jednog od najvažnijih rimskih vođa.

Pompej je ostavio dubok trag u rimskoj povijesti kao vojni strateg i politički vođa, a njegov tragični pad simbolizirao je kraj Rimske Republike i početak ere carstva pod Cezarom.